داستان شنیدنی جاری شدن یک استارتاپ در زندگی نزدیک به دو میلیون ایرانی- بخش دوم

در قسمت اول «داستان کرفس» از تولد یک استارتاپ موفق برایتان گفتیم. از چالش‌هایی که یک کارآفرین در ابتدای مسیر با آن روبرو می‌شود و راه‌های غلبه بر این چالش‌ها. کرفس می‌توانست مثل بسیاری از استارتاپ‌ها شروع درخشانی داشته باشد و پایان نه چندان موفقی؛ اما مسیر صعودی این اپلیکیشن ادامه پیدا کرد. در بخش دوم این نوشتار می خواهیم ببینیم کرفس چطور توانست استارت خوبش را با حرکتی پیوسته در جریان این ماراتن نفس‌گیر ادامه دهد و جوری در زندگی مردم جاری شود که بتواند «پنج‌میلیون کیلو» از اضافه‌وزن ایرانی‌ها را کاهش دهد و به رقم شگفت‌انگیز  ۱۰۰میلیون Food Records برسد.

جذب نخستین راند سرمایه از «اسمارت‌آپ ونچرز» مسیر جدیدی را به اعضای تیم «کرفس» نشان داد. آن‌ها با سرمایه‌ای که جذب کردند حالا می‌توانستند با خیال راحت‌تری مسیرشان را ادامه دهند.

استفاده از ظرفیت‌های اینستاگرام

«کرفس» همزمان با جذب سرمایه داشت در اینستاگرام اوج می‌گرفت. درواقع از همان ابتدای کار و درخشش در «کافه بازار»، صفحه اینستاگرام کرفس رشد مناسبی را تجربه کرد. هوشمندی تیم کرفس در این بود که پتانسیل‌های فراوان اینستاگرام را (که در آن زمان هنوز این‌قدر فراگیر نشده بود) دریافت و متوجه شد ظرفیت‌های این شبکه اجتماعی به خوبی با حوزه فعالیت کرفس منطبق است. اینستاگرام «کرفس» آن زمان به صورت دورکاری توسط یک نیروی تولیدکننده محتوا اداره می‌شد. اعضای تیم به مرور متوجه شدند که اینستاگرام صرفا محلی برای پشتیبانی از کاربران در مورد مسائل و سوالات مربوط به اپلیکیشن نیست و تولید محتوای اختصاصی در مورد سلامت هم شدیدا به جذب کاربر جدید برای اپلیکیشن کمک می‌کند. همین موضوع و خدمات متقابل اپلیکیشن و اینستاگرام به هم باعث شده بود تا تعداد کاربرهای فعال ماهانه اپلیکیشن به ۵۰هزار نفر برسد. با این تفاسیر اینستاگرام کرفس خود عملا به یک «محصول» تبدیل شد و کارش را تحت نظر یک «مدیر محصول» ادامه داد. بنیان‌گذاران کرفس متوجه شدند که اینستاگرام مکانی عالی برای حفظ کاربرها و تبدیل کاربرهای منفعل به عضو فعال اپلیکیشن است.

خیز به سوی بخش مهمی از بازار: کاربران IOS

از سال ۹۵ عرضه نسخه IOS کرفس به یکی از دغدغه‌های مهم گروه تبدیل شده بود. آنها می‌دانستند که بخش قابل توجهی از جامعه هدف کرفس از سیستم‌های «اپل» استفاده می‌کند و جذب آنها جز با عرضه نسخه IOS ممکن نیست. بعد از عقد قرارداد با «اسمارت‌آپ ونچرز» توجه به این خلاء بیشتر شد، ولی بخش مهمی از سرمایه اختصاص داده شده به «کرفس» همچنان صرف توسعه منابع انسانی و زیرساخت‌های ضروری دیگر می‌شد و مجالی برای استخدام یک توسعه‌دهنده IOS نبود.

سرمایه تزریق شده از سوی اسمارت‌آپ وقتی با جلسات منتورینگ همراه شد، راه جدیدی پیش پای اعضای تیم قرار گرفت: آنها تصمیم گرفتند پروژه عرضه IOS را با هزینه کردن مبلغ معقولی به یک شرکت برون‌سپاری کنند. تیم همزمان با شروع فرایند برون‌سپاری یک توسعه‌دهنده IOS تازه‌کار استخدام کرد که تا در حین آماده‌سازی نسخه توسط شرکت طرف قرارداد، برای تحویل گرفتن این نسخه و توسعه آن تمرین ببیند. یکی دیگر از هوشمندی‌های «کرفس» ملزم کردن شرکت طرف قرارداد برای آموزش دادن نیروی کرفس در زمینه توسعه نسخه IOS بود. این تجربه به یکی از موفق‌ترین تجربیات کرفس تبدیل شد و تیم به واسطه دریافت مشاوره توانست با مبلغی معقول به نسخه IOS برسد و ضمنا نیرویی را آموزش دهد که در حال حاضر بعد از دو سال تبدیل به رهبر تیم IOS شده است. این تجربه به اندازه‌ای در کارنامه کرفس پررنگ است که اعضای آن در این حیطه به استارتاپ‌های دیگر هم مشاوره می‌دهند.

اما همیشه همه چیز بر مبنای شانس پیش نمی‌رود، آماده‌سازی نسخه IOS و وعده کرفس به کاربرانش برای عرضه این نسخه در فروشگاه اپل همزمان شد با تحریم اپلیکیشن‌های ایرانی توسط این شرکت و حذف این اپلیکیشن‌ها از روی Apple Store. اعضای گروه سعی کردند ضمن حفظ خونسردی راه حلی برای این موضوع پیدا کنند و در نهایت به این نتیجه رسیدند که از طریق یک سایت خارجی، نسخه IOS را از روی سایت خود کرفس به مخاطبان عرضه کنند. به این ترتیب این نسخه بعد از کلی فراز و فرود در آبان سال ۹۶ لانچ شد و در روز عرضه‌اش باعث یک جهش درآمد و جذب کاربر فوق‌العاده برای کرفس شد. این نقطه عطف باعث افزایش درآمد، گسترش تیم و رشد شاخص های کلیدی منجر شد. درآمد «کرفس» شش ماه بعد از عرضه نسخه اولیه IOS به دوبرابر افزایش پیدا کرد.

تغییر نگرش: موفقیت بیشتر

همکاری بین «کرفس» و «اسمارت‌آپ ونچرز» تنها محدود به مسائل مالی نبود. شروع جلسات منظم و هفتگی منتورینگ و دریافت مشاوره از افرادی که شناخت مناسبی از بازار و تجربه خوبی در کارآفرینی داشتند باعث شد تا یک نگاه بیرونی خوب به داخل مجموعه تزریق شود. به واسطه این جلسات اعضای تیم روی کار با نمودار Retention تمرکز بیشتری کردند و این تمرکز و افزایش استفاده، باعث رشد ۱٫۶ برابری درآمد آنها شد.

در ادامه دریافت مشاوره‌های مالی و حقوقی هم در امور بیرونی شرکت کمک شایان توجهی به کرفسی‌ها کرد و باعث شد تا «کرفس» بتواند در طی عقد قراردادها و همکاری‌های خارج از شرکت، گلیم خود را به لحاظ مالی و حقوقی به شکل مناسبی از آب بیرون بکشد.

اصل اول موفقیت یک استارتاپ

هر رشد و موفقیتی که در یک استارتاپ صورت می‌گیرد، ورای داشتن بینش درست و گرفتن مشاوره‌های مناسب و دریافت سرمایه کافی، منوط به حضور یک اصل حیاتی است: وجود تیم اولیه خوب.

برویم سراغ این‌که کرفس به لحاظ نیروی انسانی چگونه شروع کرد، چه چالش‌هایی داشت و چطور به الگوی قابل مثالی در این حوزه تبدیل شد.

سه عضو ابتدایی «کرفس» دوستان دوره دانشگاه بوده‌اند. به گفته مدیرعامل کرفس حتی تا ۸ الی ۹ نفر اول تیم صرفا بر اساس آشنایی و دوستی به «کرفس» اضافه شدند. «رفیعیان» یکی از دلایل ایستادگی کرفس در مقابل سختی‌های ابتدای کار را همدلی همین تیم و ایمان آن به موفقیت این پروژه می‌داند. تعهد اعضای تیم به پروژه و ایمان‌شان نسبت به موفقیت کرفس باعث شد تا شرایط مالی و کاری سخت ماه‌های ابتدایی را تحمل کنند و «کرفس» پیچ‌های سخت اولیه را به سلامت بگذراند. البته این تعهد بی‌جواب نماند و «کرفس» با اهدای Stock Optionهای بسیار خوب به اعضای تیم، انگیزه ادامه کار و کسب موفقیت را در آنها تقویت کرده. اهدای درصد مناسب Stock Option به اعضا این حس را می‌داد که مشغول نگهداری و ارتقای دارایی خودشان هستند. ضمن این‌که سیستم مالی شرکت از اساس بسیار شفاف بود و همین امروز هم تمام کارکنان از میزان حقوق مدیران و سایر اعضای تیم و میزان درآمد شرکت با جزئیات آگاه هستند و می‌دانند درآمدهای شرکت چقدر است و در کجا خرج می‌شود.

نکته مهم بعدی این بود که اعضا سعی کردند آنچه به نظرشان در حیطه HR در شرکت‌های دیگر مثبت نبود، در فضای کاری کرفس پیاده نشود. به عنوان مثال «نتیجه‌محور» بودن به جای «ساعت‌محور» بودن در شرکت پیاده‌سازی شد و البته تعهد بالای اعضا به انجام کارها و اهداف باعث می‌شد تا این شیوه با خیالی آسوده در شرکت پیاده شود.

در قسمت پایانی این نوشتار در هفته آینده نقاط قوت و دستاوردهای «کرفس» را به صورت خلاصه جمع‌بندی و فهرست می‌کنیم تا دوستانی که در ابتدای راه کارآفرینی هستند، چک‌لیستی از مولفه‌های حیاتی موثر در موفقیت یک استارتاپ در اختیار داشته باشند.