خاورمیانه باوجود محبوبیت گسترده گوشیهای همراه هوشمند و تمام پیشرفتهایی که برخی از مراکز مالیاش در این سالها داشتهاند، یکی از آخرین نقاط دنیا بوده که در مقوله فناوریهای مالی یا همان “فینتک” فعالیت داشته است. بر اساس گزارش موسسه مشاوره آکسنچر، از سال ۲۰۱۰ تاکنون در سرتاسر جهان حدود ۵۰ میلیارد دلار در حوزه فینتک سرمایه گذاری شده، اما از این مقدار تنها ۱% به خاورمیانه و شمال آفریقا اختصاص داشته است. خالد الرومیحی، رئیس هیئت توسعه اقتصادی بحرین تصور میکند مشکل اصلی منطقه، در کمکاری بنیادین و فقدان زیرساختهای مناسب و سرمایههای خطرپذیر بوده؛ بااخینحال قویاً معتقد است بحث نوآوری، یکی از مفاهیم اساسی فرهنگ مالی اسلام است. چکهای امروزی هم از نوعی سند سنتی عربی نشأت میگیرند که درواقع تعهد مکتوبی بود که طرف قرارداد هنگام تحویل گرفتن کالا میداد تا معامله را بعداً تسویهحساب کند و بهاینترتیب در سفرهای خطرناک مجبور به حمل وجه نقد نباشد:
“در قرن نهم، هر تاجر مسلمانی میتوانست چکی که در بغداد گرفته بود را در چین نقد کند.”
این روزها تعداد قابل توجهی از شهرهای این منطقه درتلاشند تا جایگاه خودشان را به عنوان نواحی اصلی و قدرتمند فینتک تثبیت کنند؛ مثلاً قاهره سال قبل دو موسسه جدید را بهره برداری کرد که قرار است استارتاپها را با سرعت بیشتری تغذیه کنند. ابوظبی هم نخستین regulatory sandbox خاورمیانه را ایجاد کرده که این امکان را میدهد که محصولات جدید بدون اینکه نیاز باشد به صورت کامل از لحاظ مقررات تنظیمی بررسی شوند را تا دو سال تست کنیم؛ ماه مارس بود که مرکز مالی ابوظبی با بانک مرکزی سنگاپور که مرجع پولی این کشور محسوب میشود، برای مشارکت در پروژههای فینتک – مثل پرداختهای موبایلی و block chain – معاهده همکاری امضا کرد. نخستین موسسه دبی که در منطقه خلیج فارس واقع شده و قرار است پروژههای فین تک را تسریع کند هم، مدتی است مشغول پذیرش اپلیکشنها شده است. البته قطر و بحرین هم از غافله عقب نماندهاند و در حوزه فینتک کنفرانسهایی برگزار کردهاند؛ بحرین با سنگاپور وارد همکاری شده تا یک اکوسیستم فین تک ایجاد کند. بر اساس آمار و ارقام سایت Wamda، که اخبار کارآفرینان منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا را منتشر میکند، تا سال ۲۰۱۰، در این دو منطقه کمتر از ۲۰ استارتاپ فینتک وجود داشت، این تعداد تا سال ۲۰۱۵ به ۱۰۵ عدد رسید. بازار این دو منطقه بیشتر شامل توده کارگران مهاجری است که به خدمات پرداخت نیاز دارند. کریس اسکینر، از مفسران اقتصادی، معتقد است تبعیدیهای کشورهای دیگر که در این دو منطقه ساکن شدهاند و به خدمات باکیفیت خو گرفتهاند و ثروتمندان بومی جزو همین بازار هدف هستند. فین تک حتی میتواند برای افرادی که به خدمات مؤسسات مالی و بانکها دسترسی ندارند – که تعدادشان هم بر اساس آمار بانک جهانی، بیش از چهار پنجم جمعیت منطقه است – خدمات ارزانقیمتی فراهم کند.
بانکهای اسلامی هم به این حوزه علاقهمند هستند. بر اساس گزارش اخیر موسسه مشاوره EY ،۴۰ بانک بزرگ خاورمیانه خبر سرمایهگذاری ۱۵ تا ۵۰ میلیون دلاریشان بر روی نوآوریهای حوزه دیجیتال را تائید کردهاند. تعداد مشتریان صنعت فینتک بهزودی در سرتاسر جهان به ۱۰۰ میلیون نفر هم میرسد، اما بازار هدف تقریباً ۶ برابر این مقدار ظرفیت دارد. تکنولوژیهای فینتک و بهخصوص block chain، برای دنیای مالی اسلام کمک بزرگی هستند، چون میتوانند تراکنشها را بین مؤسساتی که احکام اسلامیشان باهم تفاوت دارد، بهراحتی به جریان بیندازند. کاربران بانکداری اسلامی هم کاملاً مشتاق هستند: سه چهارمشان میگویند کاملاً آمادهاند تا برای داشتن تجربه دیجیتال بهتر، گزینههای جدید را امتحان کنند. اسکینر معتقد است این شهرها میتوانند به مراکز اصلی و قدرتمند فین تک تبدیل شوند؛ مثلاً دبی ۲۰ سال پیش واقعاً روی نقشه مشخص نبود، اما امروز در رتبهبندی بزرگترین مراکز مالی جهان، در جایگاه هجدهم، یک پله بالاتر از فرانکفورت قرار گرفته است. احتمالاً شهرهای دیگر هم حوزه تخصصی خودشان را در مقولههایی مثل پیوند دادن اقتصاد آسیا و آفریقا، یا شاید خدمترسانی به همسایههای ثروتمندشان یعنی سعودیها پیدا کنند. به اعتقاد اسکینر عربستان سعودی درزمینه فینتک با چشمانداز جهانی جلو نمیرود و بیشتر معطوف به حوزههای محلی خودش است؛ بحرین هم جزو کشورهایی است که میتوان به رشدش در این عرصه امیدوار بود…
1 دیدگاه
اگر به این مطلب علاقهمند هستید، لطفاً با علامتگذاری و لایک در بالای صفحه، به ما کمک کنید که محتواهایمان را به سلیقهی شما نزدیکتر کنیم.